Bài học này sẽ giúp bạn khai phá sức mạnh thật sự của ChatGPT trong việc đọc – hiểu – diễn giải – tóm tắt tài liệu khó, đặc biệt là sách tiếng Anh, tài liệu chuyên ngành, nghiên cứu học thuật, báo cáo kỹ thuật.
DÙNG CHATGPT ĐỂ ĐỌC HIỂU TÀI LIỆU CHUYÊN NGÀNH VÀ SÁCH TIẾNG ANH KHÓ
Mục tiêu bài học
- Biết cách dùng ChatGPT để đọc hiểu – diễn giải – tóm tắt tài liệu khó
- Áp dụng cho các loại tài liệu: sách học thuật, bài nghiên cứu, báo cáo tiếng Anh, tài liệu chuyên ngành
- Dịch và diễn đạt lại nội dung theo ngôn ngữ dễ hiểu hơn
- Biết hỏi lại – phân tích – hiểu sâu thay vì chỉ dịch thô
1. Tóm tắt tài liệu dài – theo từng phần
Prompt:
Đây là đoạn tài liệu chuyên ngành (khoảng 1000 từ) nói về Machine Learning. Hãy giúp tôi tóm tắt nội dung chính trong vòng 150 từ, chia thành 3 gạch đầu dòng dễ hiểu.
[ Dán đoạn văn ]
Kết quả: bạn có thể hiểu 1000 từ trong 1 phút đọc
2. Giải thích từ vựng học thuật / thuật ngữ chuyên ngành
Prompt:
Giải thích cụm từ “neural network overfitting” trong ngành trí tuệ nhân tạo. Nêu ví dụ minh hoạ và ứng dụng.
Bạn có thể thay đổi lĩnh vực: kinh tế, y học, sinh học, luật, kỹ thuật…
3. Diễn giải lại đoạn văn “khó hiểu”
Prompt:
Đây là đoạn văn trong sách tài chính bằng tiếng Anh. Viết lại giúp tôi theo cách dễ hiểu hơn, bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh đơn giản.
[ Dán đoạn ]
Biến thể:
Viết lại đoạn này theo cách dễ hiểu cho học sinh lớp 12.
4. Dịch thuật có ngữ cảnh (không phải dịch từng từ)
Prompt:
Dịch đoạn tiếng Anh sau sang tiếng Việt học thuật, giữ ý nghĩa nhưng văn phong mượt:
[ Dán đoạn văn ]
Biến thể nâng cao:
Dịch đoạn văn dưới đây thành tiếng Việt chuyên ngành Luật, dành cho người đọc đã học qua đại học.
5. Soạn câu hỏi – kiểm tra hiểu tài liệu
Prompt:
Từ đoạn tài liệu sau, hãy đặt 5 câu hỏi trắc nghiệm để kiểm tra hiểu nội dung. Có đáp án đúng sau mỗi câu.
[ Dán đoạn tài liệu ]
Rất phù hợp khi bạn cần ôn lại nội dung đã đọc, kiểm tra sự hiểu của mình
Bài tập thực hành
- Dán 1 đoạn tài liệu học thuật (300–500 từ) → yêu cầu ChatGPT tóm tắt + giải thích từ khóa
- Gặp 1 cụm từ chuyên ngành lạ → yêu cầu giải thích dễ hiểu + ví dụ thực tế
- Yêu cầu ChatGPT viết lại 1 đoạn tiếng Anh thành bản tiếng Việt mượt mà và ngắn gọn
- Soạn 3–5 câu hỏi trắc nghiệm để kiểm tra lại nội dung bạn vừa học qua tài liệu
- Luyện kỹ năng “học sâu” bằng cách hỏi lại ChatGPT: “Vì sao lại như vậy?” – “Tác động là gì?” – “Có ví dụ thực tế nào không?”
Gợi ý nâng cao
- Dán link bài báo/sách học thuật (dạng văn bản) → ChatGPT có thể giúp bạn diễn giải dần từng đoạn
- Dùng ChatGPT để chuẩn bị trước khi đọc sách:
Cuốn sách “Thinking, Fast and Slow” của Daniel Kahneman nói về điều gì? Gợi ý các chương dễ tiếp cận nhất.
- Kết hợp với các tool dịch AI như DeepL, sau đó nhờ ChatGPT kiểm tra + diễn giải lại phần bạn không hiểu
Sau bài này, bạn sẽ không còn sợ tài liệu “quá dài – quá học thuật – quá tiếng Anh”, vì ChatGPT sẽ là người bạn đồng hành giải thích mọi thứ theo cách bạn hiểu được.
Thảo luận