Làm việc với mảng – Mảng thường và mảng kết hợp trong PHP

Trong quá trình lập trình, bạn sẽ không thể tránh khỏi việc xử lý nhiều giá trị cùng lúc – chẳng hạn danh sách sản phẩm, tên học viên, điểm số các môn học, v.v. Thay vì tạo từng biến riêng lẻ cho từng giá trị, PHP cung cấp cho chúng ta một cấu trúc rất hữu ích: mảng.

Mở đầu: Khi một biến là không đủ

Hãy tưởng tượng bạn cần lưu tên của 5 học viên trong lớp. Nếu không dùng mảng, bạn có thể viết:

📋 Copy$student1 = "An";
$student2 = "Bình";
$student3 = "Chi";
$student4 = "Dũng";
$student5 = "Em";

Rất tốn công, phải không? Giờ thì ta chỉ cần:

📋 Copy$students = ["An", "Bình", "Chi", "Dũng", "Em"];

Chúng ta vừa tạo một mảng thường (indexed array). Các phần tử được đánh số từ 0 và truy cập bằng chỉ số.

Mảng thường (Indexed Array)

Mảng thường dùng chỉ số số nguyên để truy cập phần tử. Ví dụ:

📋 Copy$fruits = ["Táo", "Cam", "Chuối"];

echo $fruits[0]; // Táo
echo $fruits[2]; // Chuối

Bạn cũng có thể tạo bằng hàm array():

📋 Copy$numbers = array(1, 2, 3, 4, 5);

Mảng có thể thay đổi sau khi khởi tạo:

📋 Copy$fruits[] = "Mận"; // Thêm phần tử mới
$fruits[1] = "Dưa hấu"; // Ghi đè phần tử cũ

Mảng kết hợp (Associative Array)

Thay vì chỉ số số nguyên, mảng kết hợp dùng tên khóa (key) để gán và truy cập giá trị.

📋 Copy$student = [
  "name" => "Lan",
  "age" => 20,
  "email" => "lan@example.com"
];

echo $student["name"]; // Lan

Mảng kết hợp cực kỳ hữu ích khi bạn muốn gắn nhãn cho các giá trị – chẳng hạn như thông tin người dùng, thuộc tính sản phẩm, hoặc bất kỳ dữ liệu có cấu trúc nào.

Bạn cũng có thể thêm hoặc sửa giá trị:

📋 Copy$student["phone"] = "0123456789";
$student["email"] = "lan123@example.com";

Duyệt qua mảng: foreach

PHP hỗ trợ lệnh foreach rất tiện lợi để duyệt mảng:

📋 Copy$colors = ["Đỏ", "Xanh", "Vàng"];

foreach ($colors as $color) {
  echo $color . "<br>";
}

Với mảng kết hợp:

📋 Copy$book = [
  "title" => "PHP cơ bản",
  "author" => "Nguyễn Văn A"
];

foreach ($book as $key => $value) {
  echo "$key: $value <br>";
}

Ghi chú quan trọng

• Chỉ số của mảng thường bắt đầu từ 0.
• Bạn có thể trộn kiểu dữ liệu trong mảng nếu cần (nhưng nên tránh nếu không rõ mục đích).
• Nếu dùng key trùng trong mảng kết hợp, giá trị sau sẽ ghi đè giá trị trước.

Bài tập áp dụng

1. Tạo một mảng chứa tên của 5 món ăn yêu thích và in ra từng món ăn.
2. Tạo một mảng kết hợp chứa thông tin sách: tên sách, tác giả, năm xuất bản. In ra từng dòng theo định dạng: Tên: xxx – Tác giả: yyy – Năm: zzz.

👉 Tiếp theo sẽ là học vòng lặp trong PHP – công cụ mạnh mẽ để xử lý các khối dữ liệu lặp lại. Chúng ta sẽ gặp lại nhau trong Bài 11!