Trước khi có thể bắt đầu viết và chạy được những đoạn mã PHP đầu tiên, bạn cần một “sân khấu” để PHP biểu diễn. Vì PHP là một ngôn ngữ phía máy chủ, nên bạn không thể đơn giản chạy file PHP bằng cách nhấp đúp như với HTML. Bạn cần cài một máy chủ web giả lập ngay trên máy tính của mình. Đó chính là lúc XAMPP xuất hiện.
Trong bài học này, bạn sẽ được hướng dẫn cài đặt XAMPP – một phần mềm mô phỏng máy chủ web đơn giản, miễn phí và rất phổ biến trong cộng đồng lập trình PHP.
Vậy XAMPP là gì?
XAMPP là bộ công cụ tích hợp bao gồm:
- Apache – web server giúp xử lý và phản hồi các yêu cầu từ trình duyệt.
- MySQL (hoặc MariaDB) – hệ quản trị cơ sở dữ liệu dùng để lưu trữ thông tin.
- PHP – ngôn ngữ lập trình bạn đang học.
- Và một số công cụ hỗ trợ khác như phpMyAdmin (giao diện quản lý database).
Nhờ XAMPP, bạn có thể giả lập toàn bộ một hệ thống web server ngay trên máy tính cá nhân, từ đó dễ dàng thử nghiệm và phát triển ứng dụng PHP một cách hoàn toàn offline.
Hướng dẫn cài đặt XAMPP (dành cho Windows)
Nếu bạn dùng macOS hoặc Linux, có các bản XAMPP tương tự – cách cài tương đương.
- Truy cập trang chính thức: https://www.apachefriends.org
- Tải bản XAMPP phù hợp với hệ điều hành của bạn (khuyến nghị dùng bản PHP 8.x).
- Mở file vừa tải và làm theo hướng dẫn cài đặt (cứ bấm Next cho đến khi hoàn tất).
- Sau khi cài xong, mở phần mềm XAMPP Control Panel.
- Nhấn Start cho 2 dịch vụ: Apache và MySQL.
Nếu không có lỗi gì, bạn sẽ thấy màu xanh lá cây ở cột “Actions” – như vậy là bạn đã bật thành công máy chủ web và cơ sở dữ liệu.
Thử kiểm tra máy chủ hoạt động chưa
- Mở trình duyệt và truy cập địa chỉ:
http://localhost - Nếu thấy giao diện “Welcome to XAMPP”, xin chúc mừng! Máy chủ đã sẵn sàng.
Thư mục gốc của web server nằm ở:
C:\xampp\htdocs\
Bạn có thể tạo một thư mục con trong đó để lưu mã PHP của riêng bạn. Ví dụ, tạo thư mục tên hocphp, rồi đặt các file PHP vào đó.
Truy cập từ trình duyệt:
http://localhost/hocphp/tenfile.php
Tạo file PHP đầu tiên để kiểm tra
Mở thư mục htdocs/hocphp, tạo file test.php với nội dung sau:
<?php
echo "Máy chủ PHP hoạt động tốt!";
?>
Lưu lại. Mở trình duyệt, gõ vào:
http://localhost/hocphp/test.php
Nếu bạn thấy dòng chữ “Máy chủ PHP hoạt động tốt!” xuất hiện, thì xin chúc mừng – bạn đã thiết lập thành công môi trường lập trình PHP.
Ghi chú quan trọng
- Không nên lưu file PHP ngoài thư mục
htdocs, vì Apache chỉ xử lý file nằm trong đó. - Nếu bạn dùng cổng 80 bị chiếm (ví dụ, Skype hoặc phần mềm khác đang dùng), bạn có thể đổi cổng Apache sang 8080 (phần Config).
- Trên macOS, bạn có thể dùng MAMP, hoặc XAMPP bản Mac tương tự.
Bài tập gợi ý
- Tạo một thư mục tên là
baihocphptronghtdocs, chứa fileindex.php. - Trong
index.php, in ra dòng chữ chào mừng và ngày giờ hiện tại bằng PHP. - Tự tìm hiểu thử hàm
phpinfo()trong PHP dùng để làm gì.
Kết thúc bài học này, bạn đã xây dựng xong nền móng để viết và chạy được các chương trình PHP thực tế. Từ bài sau trở đi, bạn có thể viết mã PHP, chạy thử, sửa lỗi và thấy kết quả tức thì – đúng như cách mà các lập trình viên chuyên nghiệp đang làm mỗi ngày.
Bài học tiếp theo, chúng ta sẽ viết file PHP đầu tiên đúng chuẩn, hiểu rõ cấu trúc của một file PHP, cách kết hợp với HTML, và cách viết mã có tổ chức hơn.
Thảo luận