Bài 7: Vòng lặp for và while

Trong bài học Vòng lặp for và while, bạn sẽ học một công cụ rất mạnh trong lập trình – đó là lặp đi lặp lại một hành động. Không còn phải sao chép lệnh nhiều lần nữa, bạn có thể viết một đoạn mã duy nhất nhưng chương trình sẽ thực hiện hàng trăm, hàng ngàn lần nếu cần.

---

Mục tiêu bài học

• Hiểu khái niệm vòng lặp và vì sao cần dùng
• Biết cách sử dụng vòng lặp for và while trong Python
• Thao tác lặp theo số lần, lặp theo điều kiện
• Thực hành với các ví dụ và bài tập thực tế

---

Vòng lặp là gì?

Vòng lặp (loop) là cách để thực hiện một đoạn mã nhiều lần. Bạn có thể:

• Lặp 5 lần để in lời chào
• Lặp qua từng phần tử trong danh sách
• Lặp cho đến khi điều kiện nào đó được thỏa mãn

---

Vòng lặp for – lặp theo số lần định sẵn

Cú pháp:

📋 Copyfor biến in range(số_lần):
    khối_lệnh

Ví dụ 1: In 5 lần lời chào

📋 Copyfor i in range(5):
    print("Xin chào lần", i + 1)

Kết quả:

📋 CopyXin chào lần 1
Xin chào lần 2
Xin chào lần 3
Xin chào lần 4
Xin chào lần 5

range(5) tạo ra dãy số 0, 1, 2, 3, 4
Biến i tự động chạy qua từng số đó

---

Ví dụ 2: In các số chẵn từ 2 đến 10

📋 Copyfor x in range(2, 11, 2):
    print(x)

Giải thích:

• range(start, stop, step)
• Bắt đầu từ start, dừng trước stop, nhảy mỗi step

---

Vòng lặp while – lặp khi điều kiện còn đúng

Cú pháp:

📋 Copywhile điều_kiện:
    khối_lệnh

Ví dụ: In các số từ 1 đến 5

📋 Copyi = 1
while i <= 5:
    print("Số:", i)
    i += 1

while tiếp tục lặp cho đến khi điều kiện i <= 5 sai thì dừng lại

---

So sánh for và while

Đặc điểm	for	while
Lặp theo số lần	Rất thuận tiện (range)	Cần tự quản lý biến đếm
Lặp theo điều kiện	Ít dùng hơn	Dễ kiểm soát điều kiện
Dễ xảy ra vòng lặp vô hạn	Không (nếu dùng range)	Có (nếu quên cập nhật điều kiện)

---

Các lệnh bổ trợ trong vòng lặp

• break: Dừng vòng lặp ngay lập tức
• continue: Bỏ qua lần lặp hiện tại, chuyển sang vòng lặp tiếp theo

Ví dụ: Dừng khi gặp số chia hết cho 7

📋 Copyfor i in range(1, 20):
    if i % 7 == 0:
        break
    print(i)

---

Ví dụ: Bỏ qua số lẻ

📋 Copyfor i in range(1, 10):
    if i % 2 != 0:
        continue
    print(i)

---

Bài tập luyện tập

Bài tập 1: In các số từ 1 đến 100, mỗi số trên 1 dòng

Bài tập 2: Tính tổng các số từ 1 đến 50

Bài tập 3: Viết chương trình nhập 5 số từ người dùng, in ra tổng và giá trị lớn nhất

Bài tập 4: Tạo bảng cửu chương từ 2 đến 9 (gợi ý: dùng for lồng nhau)

Bài tập 5: Nhập mật khẩu cho đến khi đúng (gợi ý: dùng while)

---

Ghi nhớ

• Dùng for khi biết chắc số lần lặp
• Dùng while khi cần lặp cho đến khi điều kiện thay đổi
• Luôn đảm bảo có điểm dừng để tránh vòng lặp vô hạn

---

Kết luận

Vòng lặp là công cụ giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức khi viết chương trình. Hầu như mọi ứng dụng thực tế đều cần lặp: từ tính tổng, tìm kiếm, xử lý danh sách, cho đến tự động hóa hàng loạt.

Bài học tiếp theo bạn sẽ học cách xử lý văn bản – cắt, nối, thay thế, đếm ký tự, kiểm tra định dạng… Đây là kỹ năng cực kỳ quan trọng trong các ứng dụng thực tế như nhập liệu, xử lý file, hay đọc dữ liệu từ web.